دلارزدایی چیست؟

دلار آمریکا طی چندین دهه بر تجارت جهانی و جریان سرمایه تسلط داشته است. با این حال، بسیاری از کشورها به دنبال جایگزین هایی برای دلار آمریکا هستند تا وابستگی خود را به ایالات متحده کاهش دهند. این نمودار، افزایش دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره بین‌المللی غالب و تلاش‌های اخیر کشورهای مختلف برای دلارزدایی و کاهش وابستگی خود به سیستم مالی ایالات متحده را نشان می‌دهد.

تسلط دلار
ایالات متحده تقریباً یک شبه به قدرت مالی پیشرو پس از جنگ جهانی اول تبدیل شد. این کشور تنها در سال ۱۹۱۷ وارد جنگ شد و بسیار قوی تر از همتایان اروپایی خود ظاهر شد.

در نتیجه، دلار به جای پوند استرلینگ به عنوان ارز ذخیره بین‌المللی جایگزین شد و ایالات متحده نیز به دریافت کننده قابل توجهی از جریان طلای دوران جنگ تبدیل شد.

سپس در سال ۱۹۴۴، زمانی که ۴۴ کشور توافقنامه برتون وودز را امضا کردند، دلار نقش بیشتری پیدا کرد و یک رژیم مبادله ارز بین‌المللی جمعی با دلار آمریکا ایجاد کرد که به نوبه خود با قیمت طلا مرتبط بود.

در اواخر دهه ۱۹۶۰، صادرات اروپا و ژاپن با صادرات ایالات متحده رقابتی تر شد. عرضه دلار زیادی در سرتاسر جهان وجود داشت که حمایت از دلار با طلا را دشوار می کرد. نیکسون تبدیل مستقیم دلار آمریکا به طلا را در سال ۱۹۷۱ متوقف کرد. این امر هم به استاندارد طلا و هم به محدودیت مقدار پول قابل چاپ پایان داد.

اگرچه دلار به عنوان ارز ذخیره بین المللی باقی مانده است، اما از آن زمان به بعد دلار آمریکا به طور فزاینده ای قدرت خرید خود را از دست داده است.

گام های روسیه و چین برای دلارزدایی

کشورهای دیگر با نگرانی در مورد تسلط آمریکا بر سیستم مالی جهانی و توانایی این کشور برای استفاده از این قدرت، جایگزین‌هایی را برای کاهش هژمونی دلار آزمایش می‌کنند.

از آنجایی که ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه وضع کردند، مسکو و دولت چین برای کاهش وابستگی به دلار و ایجاد همکاری بین سیستم‌های مالی خود با یکدیگر متحد شده‌اند.

از زمان تهاجم در سال ۲۰۲۲، تجارت روبل-یوآن هشتاد برابر شده است. روسیه و ایران همچنین در حال همکاری برای راه اندازی یک ارز دیجیتال با پشتوانه طلا هستند.

علاوه بر این، بانک‌های مرکزی (به‌ویژه روسیه و چین) طلا را با سریع‌ترین سرعت از سال ۱۹۶۷ خریداری کرده‌اند، زیرا کشورها به سمت تنوع بخشیدن به ذخایر خود از دلار حرکت می‌کنند.

چگونه کشورهای دیگر وابستگی به دلار را کاهش می دهند؟

در ماه‌های اخیر، برزیل و آرژانتین درباره ایجاد یک واحد پولی مشترک برای دو اقتصاد بزرگ آمریکای جنوبی بحث کرده‌اند.

در کنفرانسی در سنگاپور در ژانویه، چندین مقام سابق آسیای جنوب شرقی در مورد تلاش‌هایی در خصوص کم رنگ تر کردن نقش دلار در بازار و دلارزدایی صحبت کردند.

به گزارش رویترز، امارات و هند در حال مذاکره برای استفاده از روپیه برای تجارت کالاهای غیرنفتی با تغییر ارزش دلار هستند.

برای اولین بار در ۴۸ سال گذشته، عربستان سعودی اعلام کرد که این کشور نفت خیز برای تجارت با ارزهای غیر از دلار آمریکا همکاری می کند.

با وجود این تحرکات، کمتر کسی انتظار دارد که به این زودی شاهد پایان وضعیت حاکمیت جهانی دلار باشد. در حال حاضر، بانک های مرکزی، هنوز حدود ۶۰ درصد از ذخایر ارزی خود را به دلار نگهداری می کنند.